حماسه ی ۲۳ خرداد!!!

بیست و سوم خرداد پارسال، غمگین ترین روز خردادی همه ی سالهای عمرم بود. هر چند دیر زمانی است که از روزهای پرشور و جنجالی سیاسی بازی ها، اخبار گوش دادن ها و روزنامه خواندن هایم گذشته است.

دقیقا به خاطر دارم کلاس اول دبیرستان بودم و اولین سالی بود که حق رای داشتم. من هم مانند اکثریت مردم، به مدیر اصلاحات رای دادم ولی نه به این دلیل که شناخت خاصی از ایشان داشتم، نه. فقط به این خاطر که موافق جناح مخالف ایشان نبودم پای صندوق رای حاضر شدم. البته ظاهر تر و تمیزشان ـ که در صحنه ی سیاست آن سال ها مشابه اش را در کشورمان نداشتیم ـ هم بی تاثیر در این انتخاب نبود.

اما این دلخوشی دیری نپایید؛ پس از فاجعه ی هجدهم تیر بسیار از کرده ی خودم پشیمان و دلزده شدم و عهد کردم که دیگر در هیچ مسئله ی سیاسی دخالتی نکنم. آن گاه از بین هنر و سیاست، هنر را برگزیدم و جنجالهای سیاسی ذهنم جایشان را به آرامش هنر دادند. چه انتخاب صحیحی بود برای همه ی زندگیم.

***

بسیار شنیده ایم که انسان جایزالخطاست! من هم به هر انسانی حق اشتباه می دهم اما نه در همه ی موارد و نه در دفعات متعدد.

بنابراین هنوز از خودم خشمگین هستم که سال گذشته خطای چندین سال پیش را تکرار کردم و پای صندوق رای رفتم. هرچند من طرفدار هیچ کدام از دو کاندیدای درگیر نبودم و به امید تغییری در وضعیت مملکتم به نفر سومی رای دادم ولی عصبانیتم بابت این مسئله است که حضور من هم ناخواسته، مانند خیلی از مردم آن روز، در رسانه ی ملی! به حساب تایید هرکس و هرچیز که دلشان می خواست گذاشته شد و بعد متوجه شدم باز چه فریبی خوردم.

و باز نگرانی و ناراحتی روز بعد، هفته ی بعد، ماه بعد، فصل بعد، تا سال بعد. برای همیشه ی تاریخ ایران زمین، حوادث تک تک این روزها ثبت شد. قرون وسطی ِایران در حال گذر است و مطمئنم که روزی، حتی اگر خیلی دیر، بالاخره رنسانس در این خاک اتفاق می افتد.

اما متاسفم برای همه ی هموطنانم که در این جریانات آسیب های جسمی و روحی دیدند و بسیار متاسف تر هستم برای آن ها که خودشان را فروختند و رسانه ی ملی با افتخار این خودفروشی را برای سراسر جهانیان پخش کرد تا همگان بدانند و عبرت گیرند.

تاریخ همواره تکرار می شود تا زمانی که ما بیاموزیم خطاهایمان را تکرار نکنیم.

خانه ی عامری ها

خانه عامریها یکی از قدیمی ترین و وسیع ترین مجموعه های مسکونی کاشان است و قدمت بخشهای قدیم تر آن به دوره ی زندیه باز می گردد.   

  

 

  

  

 

مساحت عرصه ی این مجموعه که از چند خانه ی مجزای مجاور و در ارتباط با یکدیگر شکل گرفته در حدود ۹۰۰۰ متر مربع است و مشتمل بر سه خانه با پنج حیاط مرکزی به صورتی اندرونی و بیرونی همراه با فضاهای سرپوشیده ی متعدد و متنوع است.

  

 

 

   

مهمترین بخش مجموعه، خانه عامریها است، که دارای دو بخش اندرونی و بیرونی همراه با حوضخانه، ایوان های رفیع و شاهنشین های هفت دری و تعداد زیادی اتاق های سه دری است که گرداگرد حیاط با آهنگی موزون و به صورت قرینه استقرار یافته اند. 

  

  

 

 

تمامی بدنه خارجی حیاط ها و برخی از بدنه ها و پوششهای داخلی با انواع تزیینات زیبا و هنرمندانه ی ایرانی همچون گچبری، یزدی و رسمی بندی، مقرنس، نقاشی روی گچ، درودگری، منبت کاری، گره چینی و برخی از هنرهای تزیینی دیگر پوشیده شده است که شکوه و زیبایی جاودانه ای به خانه بخشیده اند. 

 

 

  

 

  

وجود حمام اختصاصی در این خانه از ویژگیهای منحصر به فرد این بنا در میان خانه های تاریخی کاشان است." (۱)

 

 

  

(۱) . مطالب برگرفته از راهنمای مکتوب داخل مجموعه است.

مجموعه ی باغ و کاخ فین

"یکی از مجموعه بناهای غیر مذهبی کاشان در روستای فین واقع شده است. این مجموعه که در شش کیلومتری جنوب غربی شهرستان کاشان ـ یا به قول مورخان در شهر دار المومنین ـ واقع شده، شامل بناهای زیبایی در یک باغ مصفاست. از آنجا که این مجموعه ی زیبا نزدیک یکی از قدیمی ترین سکونتگاههای ایرانیان، یعنی تپه معروف و باستانی سیلک ـ که تاریخ آن به هزاره ی پنجم ق.م می رسد ـ واقع شده، مستلزم بررسی و تحقیقات بیشتری است. 

 

 

 

 

گر چه از احداث اولیه باغ و کاخ فین، اطلاعات جامعی در دست نیست، ولی به نظر می رسد از صدر اسلام در محل مجموعه ی کنونی بناهایی وجود داشته که احداث آنها را به شاهان صفاری، آل بویه، سلجوقی و ایلخانی نسبت داده اند.   

 

 

 

 

توسعه و گسترش باغ فین کاشان به دوره ی صفوی باز می گردد؛... 

مانند دیگر شهرهای ایران، گسترش بناهای مذهبی و غیر مذهبی در کاشان به حدود سال ۱۰۰۰ هجری، دوره ی سلطنت شاه عباس بر می گردد... 

 

 

 

 

بنا سازی در باغ فین در دوره دیگر شاهان صفوی نیز ادامه یافت؛ در زمان شاه صفی بنای دو طبقه ای با چوب و آهن بر فراز بام شتر گلوی شاه عباس به نام کلاه فرنگی ساخته شد...

 

 

 

 

شاه صفی با ملا حظه ی آب فراوان در باغ فین حوض خانه را به این مجموعه اضافه کرد. در حال حاضر مجموعه ی باغ شامل این قسمتهاست: سر در ورودی، ساختمان دو طبقه وسط باغ، سرپوشیده فتحعلیشاهی، بنای کریمخانی، حمامهایی از عهد صفوی و قاجاریه، بنای معروف به شتر گلوی شاه عباس، ساختمان نظام الدوله، که در سال ۱۳۴۵ش تبدیل به موزه شد، و همچنین بقایای کاروانسراهایی از دوره ی صفوی که در محوطه ای محصور و پوشیده از درختان سرو و کاج قرار دارد.  

 

 

 

 

مهمترین بنای باغ فین در عهد صفوی صفه ی شاه عباسی است که ایوان و شاه نشینهایی در طرفین دارد. زیر این ساختمان چشمه ی آبی معروف به چشمه سلیمانی در جریان است که به استخر بزرگی که همیشه مملو از آب است منتهی می گردد. از دیگر قسمتهای باغ، صفه ی معروف به صفه ی سلیمانی است که در حدود ۱۱۰۰ هجری به مجموعه اضافه شده است. این بنا برای استراحت کاروانیان و کسانی که مدتی را در باغ می گذراندند ساخته شده است. در حال حاضر قسمت اعظم بناهای سلیمانی، بجز حوض خانه از بین رفته است. بنای باغ فین کاشان در عهد افشاریه، زندیه و قاجاریه هم مورد استفاده بوده و در این دوره ها بناهای متعددی به این مجموعه اضافه شده است. 

 

 

 

 

باغ فین کاشان شاهد یکی از فجایع دوره قاجاریه نیز بوده است. می دانیم که صدر اعظم با لیاقت ایران، امیر کبیر، پس از عزل به کاشان تبعید و به دستور ناصرالدین شاه در یکی از حمامهای این باغ (حمام قاجاریه) به قتل رسید..." (1)  

 

 

 

(1). مطالب برگرفته از کتاب: تاریخ هنر معماری ایران در دوره ی اسلامی، محمد یوسف کیانی

تپه سیلک

سه روز است از سفر برگشته ام اما هنوز خسته ی راه و خواب آلود هستم. سعی می کنم به مرور برایتان از سفرم و شگفتی هایی که دیدم بنویسم: 

* کاشان (تپه های سیلک، خانه ی عامری ها، باغ و حمام فین) 

* کرج 

* جاده چالوس 

* کلاردشت 

* عباس آباد 

* تنکابن (جاده سه هزار)

* رامسر (تله کابین رامسر پلازا)

* بندر انزلی 

* آستارا 

* اردبیل (بقعه ی شیخ صفی الدین اردبیلی)

* سرعین (چشمه های آبگرم معدنی)

* تبریز (خانه ی مشروطه، بازار تبریز، موزه آذربایجان، مسجد کبود، مسجد جامع)

* اسکو (روستای کندوان)  

....................................................................................................     

شرح سفر را با تمدن سیلک شروع می کنم: 

" تپه سیلک در جنوب غربی کاشان در سر راه کاشان به باغ فین واقع شده است.

آثار باستانی تمدن سیلک در تپه ی شمالی و جنوبی سیلک شناخته شده است. در این تپه پنج طبقه دوره تمدنی از اواخر هزاره ی ششم ق. م تا حدود ۱۲۰۰ ق.م شناسایی شده است.  

بقایای معماری در طبقه ی دوم شامل سه دوره است. خشت خام برای بنیان دیوارها به کار رفته و قسمت مرتفع دیوارها از چینه ساخته شده است و عموما سطح دیوارهای چینه ای با پوششی به رنگ قرمز با گل اُخرا اندود شده است.   

وسعت بقایای معماری در تمدن سیلک طبقه ۳ مبین این نکته است که صاحبان آن از هر لحاظ به پیشرفت هایی در زمینه ی اقتصادی و اجتماعی دست یافته اند.  

 

تمدنی که در طبقه ی سیلک ۳ وجود داشته است نه فقط در تمام فلات ایران توسعه یافته بلکه گسترش فرهنگ معماری آن در تمام منطقه ی دنیای باستان ملاحظه می شود." (۱)   

 

(۱) مطالب نقل شده از کتاب "آشنایی با میراث هنری و فرهنگی ایران" ؛ محمد ابوذری   

پ . ن : دست به گیرنده هایتان نزنید که تاری عکس ها به خاطر لرزش دست من است. والا دروغ چرا؟! عوارض دوران پیری است دیگر! پیری که شاخ و دم ندارد!!!