ضرورت درونی

۲۵ خرداد ۱۳۸۶ 

       " در دل من چیزی ست

         مثل یک بیشه ی نور، مثل خواب دم صبح

        و چنان بی تابم، که دلم می خواهد

        بدوم تا ته دشت، بروم تا سر کوه

        دورها آوایی است که مرا می خواند."

پارسال این موقع ها حسابی درگیر جمع آوری و نوشتن مطالب پایان نامه ام بودم. امروز چند صفحه اش را خوندم. حس فوق العاده خوبی بهم داد؛ هم عنوانش "ستایش نور" و هم نوشته ها :

           ... جستجو ،

                             جستجو ،

                                             جستجو ...

و من نمی دانم این سفر جستجو کی پایان می یابد!؟

                                                                   شاید روزی در بهشت.

" در هنر که جاودانه ی آزاد است، بایدی وجود ندارد. هنر از باید می گریزد، همچنان که روز از شب."

... سال هاست در کشاکش این مسئله ام که من به آثارم زندگی می دهم یا آنان زندگی مرا شکل می دهند!؟ آگر من آنها را می آفرینم پس چگونه است که آنان به من شوق زیستن می دهند و هر روز بیقرار وجودشان هستم!؟

"در هر تصویری به نحوی اسرار آمیز یک زندگی تمام نهفته است. یک زندگی تمام با رنج های بسیار، شکل های بسیار و ساعات بسیار توام با شوق و نور."

و همیشه منتظر آن یکی که بهترین خواهد بود. آیا آن روز فرا خواهد رسید؟! به هرحال این چشم انتظاری خود بهانه ای است برای هر روز زیستن و دقیق نگریستن همانند یک کودک. کودک، جهان را چنان حس می کند که هر چیزی برایش تازه است؛ او روشنایی را می بیند، مجذوب آن می شود، می خواهد آن را با دست بگیرد، انگشتش می سوزد و از آتش در او ترس و احترام پدید می آید. سپس یاد می گیرد که روشنایی را، سوای جنبه های دشمنانه، جنبه های دوستانه نیز هست؛ که روشنایی تیرگی را می پراکند، روز را طولانی می سازد و می تواند نمایشی شادمانه عرضه بدارد. برای هنرمند بودن باید مانند کودک بی هراس و صادقانه زیست و سختی ها را به جان خرید.

" هنرمند فرزند نازپرورده ی زندگی نیست... و از این رو در زندگی اش آزاد نیست بلکه فقط در هنر آزاد است." آزاد است که هر گونه تجربه ای کند اما این آزادی نامحدود باید برمبنای ضرورت درونی ـ که آن را صداقت می نامند ـ استوار باشد و این اصل نه فقط در هر هنر بلکه در زندگی صادق است و از نظر هگل: "...ملاک و ضابطه ای که کمال و ارتقاء یک اثر هنری را تعیین می کند درجه ذهنیت و درون ذاتی آن است."

و من بر این باورم که بزرگترین اثر هنری یک هنرمند زندگی اش است و تنها تفاوت هنرمند با عامه ی مردم. یگانه و بی همتا ...و برای یگانه بودن احتیاجی به تقلا نیست. فقط یکی شدن با کائنات است و آنگاه راه را نشانت خواهند داد.

             " ...ناگهان نوری در مرده ام فرود آمد

                                                    و من در اضطرابی زنده شدم."

و کسی مدام در من زمزمه می کرد " الله نور السموات و الارض " پس ستایش نور ستایش آن یکتاست.

" چشم باز او (هنرمند) باید مدام به زندگی درونی اش و گوش او به ندای ضرورت درونی دوخته باشد. در این صورت است که او به هر وسیله ی مجاز و غیر مجاز دست خواهد زد. این یگانه راهی است که می توان به یاری آن، ضرورت اسرار آمیز را بیان کرد. همه ی وسائل، اگر ضرورتی درونی داشته باشد، مقدس است. همه ی وسائل، اگر از سرچشمه ی ضرورت درونی برنخیزد، گناهکارانه است."

پ.ن : جملات داخل گیومه از کتاب معنویت در هنر نوشته ی واسیلی کاندینسکی با ترجمه ی هوشنگ وزیری نقل شده. و اشعار داخل گیومه از هشت کتاب سهراب سپهری.